MAHAHALAGANG DATOS UKOL SA NASYONALISMO
MAHAHALAGANG DATOS UKOL SA NASYONALISMO
by: PJ MIANA
Kilusang Propaganda:
1. Ang Kilusang Propaganda ay itinatag noong 1872 ng mga Filipinong edukado sa Espanya.
2. Isa sa pangunahing layunin nito ay ipakilala ang mga pang-aabusong Espanyol sa Filipinas sa mga Europeo at sa buong mundo.
3. Ang mga lider nito tulad nina Jose Rizal, Marcelo del Pilar, at Graciano Lopez Jaena ay gumamit ng peryodikong La Solidaridad upang ipahayag ang kanilang mga saloobin.
4. Binigyang diin ng Kilusang Propaganda ang edukasyon bilang susi sa pag-unlad ng bansa.
Katipunan:
5. Ang Katipunan, o Kataas-taasang Kagalang-galangang Katipunan nang mga Anak nang Bayan (KKK), ay itinatag noong 1892 ni Andres Bonifacio.
6. Ang pangunahing layunin nito ay ang makamtan ang kalayaan mula sa kolonyalismo ng Espanya.
7. Inilunsad ang Katipunan sa pamamagitan ng pag-angkin ng mga kasapi nito sa "Kataastaasang Katipunan ng mga Anak ng Bayan."
8. Ipinag-utos ang pagsiklab ng Himagsikang 1896 sa pagpapahayag ng kasarinlan mula sa Espanya.
Pag-usbong ng Nasyonalismo:
9. Ang Kilusang Propaganda at Katipunan ay nagkaruon ng malalim na impluwensiya sa pagusbong ng nasyonalismo sa mga Pilipino.
10. Nagtulungan sila upang magmulat at mag-udyok sa mga mamamayan ukol sa kanilang karapatan at kalayaan.
11. Pinakita ng Kilusang Propaganda ang kabutihang-asal at karunungan ng mga Pilipino sa kanilang mga akda.
12. Sa pamamagitan ng Katipunan, ipinakita ng mga Pilipino ang kanilang determinasyon na ipaglaban ang kalayaan sa pamamagitan ng armadong pakikibaka.
Mga Pangunahing Personalidad:
13. Jose Rizal, kilala bilang pambansang bayani, ay isa sa mga lider ng Kilusang Propaganda. Siya ay isinilang noong 1861 at namatay noong 1896.
14. Andres Bonifacio, ang "Ama ng Himagsikan," ay naging pangunahing lider ng Katipunan. Siya ay isinilang noong 1863 at namatay noong 1897.
15. Marcelo del Pilar, isa ring lider ng Kilusang Propaganda, ay kilala sa kanyang pagsusulat para sa La Solidaridad. Siya ay isinilang noong 1850 at namatay noong 1896.
16. Graciano Lopez Jaena, isa ring lider ng Kilusang Propaganda, ay tanyag sa kanyang pagsusulat at pagtuturo. Siya ay isinilang noong 1856 at namatay noong 1896.
Mahahalagang Bagay:
17. Ang paggamit ng wikang Tagalog at iba pang katutubong wika sa mga akda at komunikasyon ay nagbigay-buhay sa kultura at identidad ng mga Pilipino.
18. Ang Pook na Sinilangan (Luzon, Visayas, Mindanao) ay naging sentro ng mga kilusang ito, at dito nagmula ang mga lider nito.
19. Sa tulong ng Kilusang Propaganda, maraming Pilipino ang nakapag-aral sa Espanya at iba pang bansa, na nagdulot ng pagbabalik ng kanilang kaalaman sa bansa.
20. Ang pag-aalala sa kalikasan at yaman ng Pilipinas ay itinaguyod ng mga kilusang ito upang protektahan ang mga ito sa pang-aabuso ng mga dayuhang kolonyalista.
Mahahalagang Pangyayari:
21. Ang pagkakabisto sa Katipunan noong 1896 ay nag-udyok sa pagsiklab ng Himagsikang Filipino, na kinilala bilang Unang Himagsikan laban sa kolonyalismong Espanyol.
22. Sa paglipas ng panahon, nagkaruon ng iba't ibang yugto ang himagsikan, kabilang ang Himagsikang Filipino laban sa Amerikano noong 1899 hanggang 1902.
23. Noong 1898, nailipat ang sobrang soberenya mula sa Espanya patungo sa Amerika sa bisa ng Tratadong Paris.
24. Ang Pilipinas ay naging kolonya ng Amerika mula 1898 hanggang 1946, at sa ilalim ng Amerikano, pinalawak pa ang nasyonalismo ng mga Pilipino.
Mahalagang Lugar:
25. Ang Cavite ay naging sentro ng Katipunan, at dito naganap ang mga mahahalagang labanan laban sa mga Espanyol.
26. Ang Pook na Sinilangan ay naging lugar ng mga pangunahing kilusan at rebelyon sa mga Espanyol.
Mga Resulta:
27. Ang Himagsikang Filipinong laban sa Espanya ay nagbunga ng kasarinlan noong 1898, subalit ito ay nailipat sa Amerika.
28. Ang Pambansang Awit na "Lupang Hinirang" ay nagmula sa tula ni Jose Rizal na "Mi Último Adios."
29. Ang mga ideya ng pagmamahal sa bansa, pagtutol sa pang-aabuso ng mga dayuhan, at pagiging makabayan ay naging bahagi ng kultura ng mga Pilipino.
30. Ang pag-aalaga sa kasaysayan ng Pilipinas at pagpapahalaga sa nasyonalismo ay patuloy na itinataguyod sa edukasyon at lipunan.
Comments
Post a Comment